çåúéô ìãåî
úåáùçåîî äãéîì úåáéáñá äãåáòì éëåðéç ìâñ

ãåã ïç ,úéøåã ïéáåè

Tubin Dorit , Chen David

áéáà-ìú úèéñøáéðåà

dorit@cramim.rishon.k12.il

.úåáùçåîî úåáéáñá ìâñ çåúéô :øöå÷î íù
áéáà-ìú úèéñøáéðåà êåðéçì øôñä úéá :úáåúë
69978 áéáà-ìú ,áéáà-úîø 39040 .ã.ú
03-6409477 :ñ÷ô ,03-6408758 :ïåôìè


øéö÷ú
íéøåùòá êåðéçá úåðùãçä ìù äøåôéñ àåä øôñä-éúáá òãéä úééâåìåðëè ìù äáåìéù
éåðéù êà ,êåðéçä éëéìäúá éúåäî éåðéùì ìàéöðèåô úìòáë úñôúð òãéä úééâåìåðëè .íéðåøçàä
.íäá áìúùî àåä ,íéñåôã äðùî áùçîäùî øúåé :ãáìá é÷ìç ïôåàá ùçøúî äæ

åúî÷ä êéìäúî ÷ìçë úåáùçåîî úåáéáñá äãåáòì éëåðéç ìâñ çåúéô ìãåî âöåî äæ ø÷çîá
,ìâñä éøáçî ãçà ìëì åðúéðù úøåù÷úä úìéáçå éùéàä áùçîäù àöîð .éðùãç øôñ-úéá ìù
(on the job) êøåöä éôì úëùîúî úéùéà äëéîúå úéúìçúä úéúöåá÷ äøùëä ìù óåøéöäå
øôñä-úéá ìâñ ìë òéâä íéùãåç äùåìùë êåú :éðùãçä øôñä-úéáì íéàúî äðòî äúååéä
úåùéâðá ïëå ,éðåøè÷ìàä øàåãäå íéìéìîúä ãáòî ,áùçîä ìù íìåòôúá äàìî äèéìùì
.èðøèðéàì

úçà ìë éãé-ìò éðåøè÷ìà ïåéìéâ úøæòá åëøòð íéðåéöå úåãåòú ,áùçîá å÷ôåä ãåîéìä éøîåç ìë
ìù íééòåö÷î íéúååö .éðåøè÷ìàä øàåãä úåòöîàá åöôåä úåôèåùä úåòãåää áåøå ,úåøåîäîä
ìù úåéãåçééä úåùéøãì ïúîàúäáå íéãåîéìä úåéðëúá áùçîä áåìéùá å÷ñò íéøåîä
.øôñä-úéá

äéâåìåðëèä áåìéù ìù áëøåîä êéìäúì øôñä-úéá úñéðë úà äøùôà äéâåìåðëèá ìâñä úèéìù
.äéâåâãôä íò

äùåìù íîåé÷ úà áééçî úåáùçåîî úåáéáñá äãåáòì éëåðéç ìâñ çåúéôù àéä ø÷çîä úð÷ñî
íéáùçî úììåëä úáçøð íéáùçî úéúùú ,øôñä-úéá úåøèî éáâì øåøá ìðåéöø :íéáéëøî
íééùéà äëéîúå äøùëä êøòîå ,øôñä úéá êåúá íéáùçîá éòåö÷î íãà çåë ,íéøåîì íééùéà
äéâåìåðëèä úñðëäî áééçúîä éåðéùä úà íéøùôàîå íéëîåú äìà ìë .äãåáò éãë êåú
.øôñä-úéáì

àåáî
êåðéçä ÷ñåò åáù éæëøîä êéìäúá éúåëéà éåðéù ììåçì ìàéöðèåô äîò úàùåð òãéä úééâåìåðëè
äùéôúì êåðéçä ìù úéèñéðëî äñéôúî øáòî øùôàî áùçîä .(b1995 ,ïç) äãéîìä -
éëåðéç ìäðî çåúéôå áçøîáå ïîæá äãéîìä øåæéá ,úåéùéà íéãåîéì úåéðëú çåúéô :úéèñéðîåä
.(Papert, 1993 ,1996 ,ïç) éèðøáé÷

21 - á äùòðù I.E.A ø÷çî .é÷ìç ïôåàá ÷ø ìàéöðèåôä ùåîéîá êåðéçä úëøòî äçéìöî äë ãò
.(Wilem & Plomp, 1993) úéìñøáéðåà äéòá àéä êåðéçá äéâåìåðëèä úòîèäù àöî úåðéãî
,ïåîåìñ) ,êåðéçä ìù åúåäî éáâì éëåðéç ìðåéöøá øñåçä :ïäéðéáå úåðååâî íééù÷ì úåáéñä
úåéö÷àøèðéàä úåáëøåîå ,(1996 ,êøáî) åúøùëäå äøåîä ãé÷ôú éåðéù ,(Postman, 1995 ;1996
ìù åúåéùéàå åúåðëåî ,ãéîìúä ìù åúåéùéà ,äãéîì úåèéù ïéáì úåáùçåîîä úåáéáñä ïéá
.(1997 ,äæå÷øî-ñäå õìåäîåø÷) íéîéàúî ìåòôú éàðúå äøåîä

ïåñìéåå .äçìöäì íéðåéøèéø÷ä úøãâä àéä êåðéçá íéáùçîä áåìéùá äøåù÷ä úôñåð äéòá
íéàùåðá äáåèì äòéôùä áùçîä úñðëäù åàöî ïåöø úåòéáùå äãéîì éëéìäú å÷ãáù åéôúåùå
íéøçà íéø÷åç .(Wilson, Roger, James, Thomas, 1993) úçàë íéøåîäå íéãéîìúä ìöà äìà
øôñä úéáá íéé÷ä áöîá íéáùçîä íéáìúùî íéúòìù åàöî äãåáòä éñåôãá éåðéù å÷ãáù
íéøåù÷ íéàöîîä ïéá íéìãáääù äàøð .(Newman, 1992; De Acosta, 1993) øáã íéðùî íðéàå
.øôñä-úéáì áùçîä úñðëäì äìéçúëìî åáöåäù úåøèîáå úåéôéöá øàùä ïéá

ãåáéòì ,ïåâøàì ììëåùî éòöîàë áùçîä íò úéîåùééå úéììë úåøëéä" àéä äøèîä øùàë
ì"ëðî øæåç) éãåñéä êåðéçá íéáùçîä áåìéù éáâì ì"ëðî øæåç øéãâîù éôë ,"òãéî âåöééìå
úåáìúùä äæ äø÷îá .øôñä-úéáá äãåáòä éñåôã úà äðùé áùçîäù äééôéö ïéà ,(7 'îò ,ä"ðùú
ìù äúåáéöé êùîä úà äçéèáî àéäù øçàî ,ïåøúéì áùçéäì äìåëé íéîéé÷ä íéñåôãá
éåðéù ÷øå ,ïåöø úåòéáùá éã ïéà ,øôñä-úéáá êåðéçä úåøèî éåðéùá øáåãî øùàë êà .úëøòîä
.äçìöäë áùçéé ììåë éúëøòî

ììåë éåðéùì éòöîà òãéä úéâåìåðëè äùîéù åá ,éðùä âåñäî äø÷î øàúð äæ øîàîá
äãéîì úåáéáñá äãåáòì åúøùëäå éëåðéçä ìâñä çåúéôì ùîéùù ìãåîä úà âéöðå ,øôñä-úéáá
êùîäá .íééãåçééä åéðééôàîå éðùãçä øôñä úéá ìù éëåðéçä ìðåéöøä âöåé äìéçú .úåáùçåîî
ìãåîä ïéáù íéìãáää úà íëñð óåñáìå ,úáùçåîîä äáéáñá úååöä çåúéô êìäî úà øàúð
.íéìãáääî úåòáåðä úåð÷ñîä ìò òéáöðå ,õøàá ìáå÷îä ìãåîä ïéáì éðùãçä

äøáçå äéâåìåðëèì éðùãçä øôñä úéá
äøùò ìù íúî÷ä åúéìëúù ,"10 - ä è÷éåøô" úà êåðéçä ãøùî íæé íéòùúä úåðù úìéçúá
,úåéö÷ðåôá úåùéîâ êåú úôèòîä úøéîù åììë è÷éåøôä úåðåø÷ò .øôñ-éúáì íééðùãç íéìãåî
øôñä-úéá .(1994 ,øåøã-ïá) íéâåâãô úåðåø÷ò ó÷ùîä éæéô äðáîå ,ïåðëúá éâåâãôä úååöä óåúéù
.äøùòäî ãçà àåä äøáçå äéâåìåðëèì éðùãçä

:òãéä ïéáì ãîåìä ïéáù íéñçéä éåðéù àåä øôñä-úéá í÷åî åáéáñù éæëøîä ïåéòøä - ìðåéöø
(a1995,ïç) çåúôå éèñéìøåìô ,éîðéã ,áëøåî òãéì ,ïîæáå íå÷îá ìáâåîå øãâåî ,éèèñ ,éøàéðéì òãéî
:íéèáéä øôñî äæ éåðéùì

åéùëò äðùé ,åðåâøà úàå åéúåìåáâ úà ,åúåîë úà íéøéãâîä ãåîéì éøôñá æåøàä òãéä íå÷îá
,úåéãôåì÷éöðà ,íéøôñ - åúæéøàáå - éìå÷ ,éìàåæéå ,éìîñ - åéúåøåöá ïååâî òãéì úåùéâð
äãéçà äöåá÷áå úéìèðåøôä äèéùá äãéîì íå÷îá .òãéî éøâàî ,èðøèðéà ,íéèøñ ,äéæéååìè
,íéãéçé) íéðååâî íéáëøäáå (úéîöò äãéîì ,ø÷ç ,éìèðåøô) úåðååâî úåèéùá äãéîì äàá
úåöåá÷ ïðùé ääæ úìåëé úìòá íéãéîìúì ãòåéîä ãéçà áö÷ íå÷îá .(íéìåãâ íéìä÷å úåöåá÷
éø÷éò øå÷î úùîùîä úììåë äøåî íå÷îá .íééùéà íéáö÷á úåãîåìä úåéàìéâ-áø íéãéîìú
êéìäúá äååìîëå äçðîë úùîùî äøåîäå ,(íéçîåî ,áùçî ,íéøôñ) úåøå÷î ïååâî åðùé òãéì
äãåáò úåèéùå íéãåîéì úéðëú ,éðåâøà äðáî ,ãåéöå éæéô äðáîì åîâøåú äìà íéèáéä .äãéîìä
.úåîàåú

,õøàä æëøîá äìåãâ øéòá äùãç äðåëùá éãåñé øôñ úéá àåä éðùãçä øôñä-úéá - íéðééôàî
900 - ëì ãòåéîå ,úåúéë 21 ììåë øôñä úéá .'å äúéëì ãòå ïâäî äðåëùä éãéîìú úà úøùîä
.íéãéîìú

.øôñä-úéá ìâñì íéãééð íéáùçî 49 íäî ,íéáùçî 215 íðùé øôñä-úéáá - áåùçî úåéúùú
:úåðåùä úåáëùä ïéá äðúùî ãéîìú/áùçî ñçéä øùàë øôñä-úéá ìëá íéøæåôî íéáùçîä
.(å-ä) úøâåáä äáëùá 1:3 - å ,(ã-á) íééðéáä úáëùá 1:6 ,(à-ïâ) äøéòöä äáëùá 1:12
æëøî ìåî íîöò ïéáì íðéá úôèåù äãåáò íéøùôàîå ,úøåù÷ú úåúùøì íéøáåçî íéáùçîä
:ïåâë íééãåòéé íéæëøî íðùé øôñä-úéáá .íééðåöéç òãéî éøâàî ìåîå ,øôñä-úéáá òãéä éáàùî
úåîå÷î 200 ììåëä íåéøåèéãåà åðùé ïë-åîë .úåéåðîåà æëøîå éâåìåðëè æëøî ,íéòãî úãáòî
.äáéùé

íéðåúðùî íéãéîìú 72 - ë ìéëîä ììç àåä úéá .íéúá øôñî ùé äáëù ìëá - éðåâøà äðáî
:äãéîì éøåæà äùåìù íðùé úéá ìëá .úåéìéâ-áø ïâåò úåöåá÷ì íé÷ìåçî íäå ,íéãçà
24 - ì úéúöåá÷ äãåáò øùôàîä çåúô øåæà ,úéìèðåøô äàøåäì úåîå÷î 24 ïá íåéøåèéãåà
íéøåî äùåìù-íéðù ìù úååö .úåéùéà áùçî úåãîò 24 ììåëä éðãéçé äãéîì øåæàå ,íéãéîìú
íéàøçà íä ãçéá .äðåù úòã íåçúá äçîúî íéøåîäî ãçà ìë øùàë ,úéáä úà ìäðî
.íéãìéä úøáç ìò úéâåâãôå úéúøáç

úåáéáñáå úåéìéâ-áø úåöåá÷á äãåáòì úåîàúåî íéãåîéìä úåéðëú - íéãåîéìä úéðëú
áçåø úåéðëúå (å äúéëì ãòå ïâäî) êøåà úåéðëú .íéøåîä ìù íééòåö÷î íéúååö éãéá úåáùçåîî
ìòå óöø ìò äøéîù êåú úåçúåôî äìà ìë ,úåéîåçú-ïéáå úåéîåçú úåéðëú ,(úåáëùä éãéîìúì)
.äàøåää úåèéùá ïååéâ


ø÷çîä úèéù
úåòöîàá êøòð íéðåúðä óåñéà .(Case Study), (Merriam, 1990) äø÷î ø÷ç àéä ø÷çîä úèéù
äî÷äå ïåðëú úåðù ùåìù ïäáù ,(1993-1996) íéðù òáøà äëùîðù ,úéâåìåôåøúðà äãù úãåáò
òåáùá íåéå ïåðëúä úåùéâô ìëá úåôúúùä êåú êøòð íéðåúðä óåñéà .äðåùàø äìòôä úðùå
.äðåùàøä äðùá øôñä-úéáá

úåòöîàá äùòð íéðåúðä óåñéà .íéëîñî çåúéðå úåðåéàø ,úåéôöú åéä íééø÷éòä ø÷çîä éìë
Strauss & Corbin, 1990.) ;1990 ,õøéâ) ÷éåãîå øéùò ãåòéúì ,äãù ïîåéå íåìéö ,íåùéø ,úåèì÷ä
ú÷ìçî úìäðî ,øéòä ùàø :íäéðéáå ,è÷éåøôá çúôîä éùðà íò úåðåéàø åîéé÷úä êë-ìò óñåð
ìäðî ,è÷éåøôä ìù éîã÷àä äçðîä ,êåðéçä úëøòî çåúéôì ìäðÄîä ùàø ,ìëéøãàä ,êåðéçä
.øôñä-úéá úìäðîå øôñä-úéá ìò ç÷ôîä ,úéîå÷îä úåùøá éâåìåëéñôä úåøéùä

.Grounded theory - ä úùéâ úåðåø÷òá ùåîéù êåú ,ïëåú çåúéð úåòöîàá äùòð íéðåúðä çåúéð
éåáéø éãé-ìò åâùåä úåðîéäîäå ó÷åúä .(Strauss & Corbin, 1990; Glaser & Strauss 1967)
úìäðîå ìëéøãàä ,øôñä-úéá úìäðî ,éîã÷àä äçðîä ìù íúøå÷éáì ø÷çîä úâöäå ,úåøå÷î
.(Yin 1984) êåðéçä óâà


íéòåøéàä øåàéú - íéàöîî
úéîå÷îä úåùøä ,æëøîä æåçî ,êåðéçä ãøùî íéôúåù äìù ,äèìçä äìá÷úä 1992 úðùá
òéöîä ,òãé úåéâåìåðëè éååø ,éðùãç øôñ-úéá íé÷äì áéáà-ìú úèéñøáéðåàî éîã÷à äçðîå
450 - ë ììåë àåäùë øôñä úéá çúôð 1995 øáîèôñá .òãéäå ãéîìúä ïéáù íéñçéì øçà ìãåî
ãçà ìëì íéãééð I..M éáùçî 27 - å íéáùçî 200 - ë ,ìâñ éøáç 27 ,'å äúéë ãò ïâî íéãéîìú
.ìâñä éøáçî

,êåðéçä óâà úìäðî) "øçà ñåáìéñ áééçîä" ,áåùçîä úåëìùäá éåâéää úååö ïã äæ áìùá øáë
äçðîä) "éåðéù äéäé àì áùçîä íò åøãúñé àì íä íà éë" ,äøåî ìëì áùçîå (4.1.95
.(21.5.95 ,éîã÷àä

äøùëäì àì íâå ,íéã÷ú àöîð àì éãåñé øôñ-úéáì åæë úåîëá òãé úééâåìåðëè úñðëäì
ìéá÷îä ïîåé÷ øùôàì äúééä úéììëä äîâîä .áùçîá äãåáòì øôñä-úéá ìâñ ìë ìù úéðîæ-åá
.øúåéá äîéàúîä êøãä øçáú øôñä-úéá ìù åáåöéò éãë êåúù äçðäá ,úåðåù äøùëä úåèéù ìù
æëøî ,éðåøéòä íéáùçîä æëøî :áåùçîä àùåðá äøùëä éôåâ äùåìù ïçá éåâéää úååö
.áéáà-ìú úèéñøáéðåàî äãéîì úåúùøì äãáòîäå ,éæåçîä íéáùçîä

.íãà çåëå íìåä òãé øãòéäá ,íã÷åî éã áìùá ÷øôä ìòî ãøé éðåøéòä æëøîä

äðëä àìì ,íéãåîéìä úðùì áåø÷ åøâñð íéèøôäù óà ,úåøåîä úëøãäì íúøð éæåçîä æëøîä
æëøîá (úåòù 25) íéîé äùåìù úá äøùëä úåøåîä åøáò 95 éìåéá .æëøîä úåëéøãî ìù ú÷ôñî
éúù äö÷ä æëøîä .word íéìéìîú ãáòîá íéðåùàø íéììë åãîì äáù ,éæåçîä íéáùçîä
.íéãåîéìä úðù êùîá øôñä-úéá êåúá úååöä úà úåçðäì åëéùîéù úåëéøãî

íéøåîä úà êéøãäì áéáà-ìú úèéñøáéðåàî äãéîì úåúùøì äãáòîá éåâéää úååö øçá ìéá÷îá
úèéñøáéðåà úååöù äèéìçä øôñä-úéá úìäðä .øôñä-úéáá áåùçîä úéúùú ìë úà ìéòôäìå
ïéá ÷ìåçú úéâåâãôä äëøãääå ,úéúùúáå úéðëè äëøãäá å÷ñòé áåùçîì úéðâñäå áéáà-ìú
.(12.12.95 ,ãåòéú) éæåçîä æëøîäî úåëéøãîä ïéáì øôñä-úéá ìù íéáùçîä úæëø

øàùå ,úñôãîå ãééð áùçî úåøåîäî úçà ìë äìáé÷ ,úåëåñ úàø÷ì íéáùçîä úòâä íò
úñðëä äúçãð ,íéðåù íéðååéëî ìòôåîä õçìäå äééôéöä úåøîì ."íéúá"á åøæåô íéáùçîä
.íéáùçîá ú÷ôñî äèéìùì åòéâé íéøåîäù ãò íéãéîìúä ìù íùåîéùì íéáùçîä

úàæå ,øôñä-úéá êåúá (úåòù 25) íéæëåøî íéîé øôñî úá úôñåð úåîìúùä øáò úåøåîä ìâñ
íéáùçîù äéä äçðîä ïåø÷éòä .äèéñøáéðåàä ìù äãéîì úåúùøì äãáòîä úååö úëøãäá
íäá äùòðä éâåâãôä ùåîéùì øù÷ éìá íìéòôäì ãåîìì êøåö ùéù ,íéøéùëî íä "èîåôñë åîë"
.(24.4.94 ,ãåòéú)

ìáé÷ úååöä .òåöéáì íéðîæ úåçåì ïëå ,áùçîá äèéìùå äøëä ìù íéøåøá íéãòé åòá÷ íéçðîä
ãöéë úåéçðääî ÷ìç .úåôèåù úåìàùì íåé ìë ïúåùøì äãîò áåùçîì úéðâñäå ,äëøãä úåøáåç
úìäðîä .(20.1.96 ,ãåòéú) éðåøè÷ìà øàåãá åøáòåä úåðåù úåîéùî òöáìå úåðëåúä úà ìéòôäì
íéðåéöä ìë úà æëøì ,ãåîéìä éøîåç ìë úà ñéôãäì :íéáùçîá àìî ùåîéù úååöäî äùøã
íééîòô éðåøè÷ìàä àúä úà çåúôì"å ,úñôãåî úøééðä ìë úà ùéâäì ,éðåøè÷ìàä ïåéìéâá
(14.5.96,ãåòéú) "úáù íåéáå éùéìù íåéá ,òåáùá
,éðåøè÷ìàä øàåãäå íéáùçîä úìòôäá úåøåù÷ä úåáø úåéðëè úåéòáá åì÷úðù ,úåøåîä
50ë ãåò äøåî ìë úìá÷î ìëä êñá .òãéä úñãðäîì - øúåéá äðéîæä úáåúëì åðô
.äðùä êùîá úéùéà äéçðä úåòù

äáåèä åúåîùøúä úà ïééö ç÷ôîä .åôéöù éôëî øúåé øäî äùçøúä íéáùçîá úååöä úèéìù
.(4.2.96 ,ãåòéú) øôñä-úéáá äúùòðù äãåáòäîå íéãéîìúäî ,úåøåîäî

,íéáùçîä úòîèä êéìäú úà ìéáåäù ,áéáà ìú úèéñøáéðåàî äãéîì úåúùøì äãáòîä ìäðî
Windows, íúãîì .ìëä åãîì äùåìù èòîì íìåë ,äùòîì .åòöåá úåîéùîäî %75" :(!)ùãåç øåáòë íëéñ
. éðåøè÷ìàä øàåãá ùåîéùä äæ ìëäî øúåé íéäãä éúåàù äî .èðøèðéàá øúàá ùåîéù
.ãåàî äôé âùéä äæù áùåç éðà .øäî äæì äñðëð ììëá äæá äùîúùä àìù äöåá÷
íå÷î íåùá äùòð àì øôñä úéáá íéùåò åðçðàù äî .éîåàìðéá ìãåâ øãñá íâ øéãð øáã äæ ..
ïàë åðì ùéù úøîåà úàæ ..äæ úà úåùòì ÷åéãá êéà íéòãåé åððéàù àéä úåòîùîä .õøàá øçà
..äúåà íéðåá åðçðàù úåàéöî

%10 éìåà òâøë íéöîî åðçðà ..äééùò øùôàîä ãåéö ìù òôù åðàöî ñ"äéáì åðñðëðùë"
íéãîåò åððéàù íåùî äæ úåàñôå÷á ãåéö ùéù äãáåòäî ÷ìçù åòãúù äöåø éðà .ãåéöäî
..ìôøòä úà øæôì íéìéçúî åðçðà èàì èàì ....ñîåòá

äãåáò ,úåùãç úåøåî :úåøçà úåìèîá äöåçì ãåàî ãåàî íëìù úëøòîäù àéä úôñåð äéòá"
íéàúäì íéëéøö åðçðàå ,äéâåìåðëèì ÷ø íééåðô íëðéà .úåùãç ãåîéì úåéðëú ,ùãç ïééðá ,úååöá
äî" .æëøîä àì àéä .íéøáãä øàùì úøù éìë àéä äéâåìåðëèä .íëìù íéðîæä çåìì åðîöò
éðàå .íéìéìîú ãåáéòå úøåù÷úä ìë íãå÷ äæ êåúá .íéøåîá ÷ø ìôèì åðèìçä ìë íãå÷ ?åðéùò
.(2.4.96 ,ãåòéú) ".áåè äæ úà åùòú äðùä óåñ ãò íà ãåàî çîùà
úøëåîä êøãä .øôñä úéáá íéáùçîä úæëøå éæåçîä æëøîä úåëéøãî úà úå÷çåã äìà úåáéñð
áùçîä áåìéù ìò íéãáåò åáå ,úåòùä úëøòîá äðáåî äëøãä ïîæì úåøåîä úåáééçúî äáù ,ïäì
.ãåò äîéàúî äðéà ,úîéé÷ä íéãåîéìä úéðëúá

ìù åæì äîåã äîøá íéáùçîá äèéìùì úåòåáù øôñî êåú úåøåîäî ÷ìç åòéâä êë-ìò óñåð
áåùç ñéñá ììë êøãá äååäîä ,éðëèä ïåøúéä øåòøò .éæåçîä æëøîä úåëéøãîå íéáùçîä úæëø
åèéìçä ,íééùãåçë øåáòë .øôñä-úéáá íãé÷ôú úìàù úà ÷æéç ,íéáùçîä éæëø ìù íúåëîñì
.úåáæåò ïäå ,òéöäì äî ïäì ïéà åììä íéàðúáù éæåçîä æëøîä úåëéøãî

úìòôä ìù íéùãåç äùåìùë øåáòë .úåéâåâãôä úåéòáä úà úøúåô äðéà úéðëèä äèéìùä
íéùåòå ,íéùãç íéìëá íéùîúùî íéøåîä íééúðéá" :áåùçîì úéðâñä äîëéñ íéáùçîä
åðìöà" :äôéñåä íéáùçîä úæëø .(2.6.96 ,ãåòéú) "äðùé äáéùç úøåöá ìáà ,úåôé úåãåáò
éìåà ..éúàøåä éìëë åá ùéù äîöåòä úà íéèìå÷ àì ãåò .úøáçî åîë ñôúð íééúðéá áùçîä
,íéãéîìúä - ùãç ìëä åá øôñ- úéáá äãåáòä úà ãñîì êøåöä .(15.5.96 ,ãåòéú) "äàáä äðùá
.éâåâãôä ÷ìçä úà äçåã - äãåáòä úåèéù ,ìðåéöøä ,íéøåîä

úøãâåîä ,íéáùçîä úæëø ìù äãé÷ôúî ÷ìç àéä áùçîä áåìéù ìù úéâåâãôä äëøãää
ïåéñéð úìòá ä÷éúå äøåî ,úæëøä .(15.5.96 ,ãåòéú) "úåáùçåîî äãéîì úåáéáñì úéàøçà"ë
.åúåà äøéëäù éôë äãé÷ôú úà úåðáì äçìöä àìì äúñéð ,íéáùçî úëøãäá

äáæò äðùä óåñáå ,úéúøåñîä åúøåöá ãé÷ôúì íå÷î ïéà éðùãçä øôñä-úéááù äðéáä óåñáì
úåùãçä úåøåîä úøùëä .úøçà íéáùçî úæëø äúðîúä àì äîå÷îá .(30.8.96 ,ãåòéú)
äùòðå êùîð íéãåîéìä úåéðëú çåúéô .úå÷éúååä úåøåîä ïéáì áåùçîì úéðâñä ïéá ä÷ìçúä
íéëéøãîá åøæòðå ,áùçîá úéðëèä úåéçîåîä úà íîò åàéá øùà ,íééòåö÷îä íéúååöä éãéá
.(14.5.96 ,ãåòéú) íéðëúä éáâì íéâåâãô

,íéáùçîä úìòôäá åèìù úåøåîä :åáöåäù íéãòéä ìëá ãîò äðåùàøä äðùá íéáùçîä áåìéù
åèìù ,ïåðëúä éôì íéáùçîá åãáò íéãéîìúä .éðåøè÷ìà øàåãá ùåîéùáå äãéîì éøîåç úðëäá
.íéìéìîúä ãáòîá ùåîéùáå íúìòôäá

:úåôñåð íéëøãá äòéôùä øôñä-úéáì íéáùçîä úñðëä
éðà æà '?êîî àöéù äî äæ' '?äøåî úà' íéøîåà íìåë" :ñåèèñ ìîñë áùçîä ùîéù úåøåîì
ùãç áùçî éì ùéù ïîæä ìë äàâúî éðà .áùçî éì ùéå ,éðùãç øôñ-úéáá éðà ,àì ,úøîåà øùé
.(21.2.96 ,úåøåîä úçà) "'äæ'å 'äé' íìåë æà

íéðù ùåìù øáë åðçðà" :úåãéîìúä úçà ìù äìåãâ úåçà äøôéñ .íéãéîìúäî ÷ìç éáâì íâ êë
êë-ìë äæ .äëë éúãîì àì éðà .éúîäãð äæä øôñä-úéáì éúàáù äðåùàøä íòôá .äðåëùá ïàë
íéáùçîä ìáà ,ìéâøë íéãîåì íä íééúðéá .øôñä-úéáì àåáì úáäåà éúåçà .ìëäå äðáîä äôé
úåìòäì äöåø åäùéî íà .åéìò úéàøçà àéäå ,øôñä-úéá ãåáëì ãçåéîá áùçî åðéð÷ .äæ ìëå
.(15.5.96 ,ãåòéú) "..áùçîá äðéáî éëä àéä .äúà ÷ø äæ ,åäùî åà ÷çùî

íéáùçîä ìù øúåé áçøð áåìéùì óàåùå ,ãáìá äìçúäë äðùä úà íëñî øôñä-úéá ìâñ
óåñéà éëøåöì áùçîá áçøð ùåîéùìå ,íéãéîìúä ìù øúåé ääåáâ äèéìùì ,íéãåîéìä úéðëúá
.(2.6.96 ,ãåòéú) ø÷çå òãéî

ïåéã
íéððëúîä úååöì øåøá äéä éðùãçä øôñä-úéáá äãåáòì íéøåîä úøùëä äððëåú øùàë
.øôñä-úéá ìù íééãåçééä íéëøöì íéàúîä ìãåî úåðáì ùéå ,éã ïéà íéîéé÷ä íéìãåîáù
:íéììëå úåðåø÷ò øôñî ìò ññáúä éðùãçä øôñä-úéáá çúåôù ìãåîä

èåìùì ùøãð øôñä-úéá ìâñ ìë .(High support - high demand) ääåáâ äùéøãå ääåáâ äëéîú .à
äëéîúä ìë íéøåîì äðúéð ìéá÷îá .úéìåäéðäå úéâåâãôä äãåáòä ìë úà åúøæòá ìäðìå áùçîá
(on the job) äãåáò éãë êåú äéçðäå ,,úæëåøî äøùëä ,ìâñ øáç ìëì úñôãîå ãééð áùçî ììåë ,å÷÷æð äì
.äùéøãäå äëéîúä ìù èåøéôä âöåî àáä íéùøúá .äééçðäå äëøãä éôåâ ïååâî éãé ìò



àìà ,äîéàúî äøùëä ÷ø àì ùøã øôñä-úéáá êøòðù ììåëä éåðéùä - åúøùëäå úååö çåúéô .á
úà úåøåîä åãîì ,áùçîä úåéåðîåéî úãéîì íò ãáá ãá ,øîåìë .úååö çåúéôá äáåìéù úà íâ
úåçúôîë ,éìéâ-áø "úéá"á íéãéîìú 75 ìò óúåùîá úåéàøçàä úååö úåøáçë ùãçä ïãé÷ôú
úååöå äáëùä úååöî ÷ìçë ,äàøåää éëéìäú úà úåø÷áîëå úåëéøòîë ,íéãåîéì úåéðëú
äéä åáåøù ,úååöä êéøö äéä íäéìàù ,íéùãç íéãé÷ôú íä äìà ìë .åëééúùä ïäéìà éòåö÷î
úðåëù íâ åæ äúééä íáåøìù ,íéùãçä íéãéîìúä íò úåøëéä éãë êåú ìâúñäì ,ïåéñéð øñç
.äùãç íéøåâî

ìàøùéá êåðéçä úëøòîá úìáå÷îä êøãä - úìáå÷îä äøùëää êøãì äáéèðøèìà çåúéô .â
êøòî çåúéô êåú ,íéãìé 10 ìëì áùçî ìò õéìîäù (1992( ãìô ç"åã æàî úøãåñî äøåöá äçúåô
áåìéù ìäðúî ,êåðéçá íéáùçî àùåðá (1994) ä"ðùú ì"ëðî øæåç éôì .ä÷åæçúå äëéîú
íééæåçî íéçðîå íéæëøî ìéòôî êåðéçä ãøùî ,øîåìë ."äôéðî" úøåöá øôñä-éúáá íéáùçîä
äàøåä éæëøîë ïä íéìòåô åìà íéæëøî .øôñä-éúáì íéáùçîä úñðëä úà íéååìîä ,íééøåæàå
øôñä-úéá êåúá .øúàá äøùëä íéðúåðå øôñ-éúáì íéàöåéä ,íéçîåî éæëøîë ïäå äøùëäå
áåùçîä úéðëú úà íùééìå àùåðá úåçîúäì åãé÷ôúù ,íéáùçî æëÇøì íéøåîä ãçà äðåîî
úåòù 56 úîåòì áåùçîä éîåçúá úåòù 112 úá úåîìúùäá áééç íéáùçîä æëø .øôñä-úéáá
äçîåîì íéáùçîä æëø êôåä êë .íéøåîä øàù ìëì äæî úåçô ãåòå ,åðâñì åà ìäðîì úåîìúùä
.ãåîììå ïëãòúäì íéøåîä äøåàëì íéìåëé åðîî áàùîìå ,øôñä-úéáá íéøåîä øàùì úéñçé

íåçúá äøéäîä úåîã÷úää ìò úåðòì ,äéäéù ìëë øùëåî ,ãçà íøåâ ìù åúìåëéá ïéà ,äùòîì
,úéòåö÷î úåéçîåî íâå úåéâåâãô úåéåëîñ íâ åéãéáù ,ãçà ãé÷ôú ìòá ìù åîåé÷ .áåùçîä
äæ áöî .(Argyris & Schon, 1978) æëøä ìù åéúåìåëé íåçúì äãéîìä úà äìéáâîä úåìú úøöåé
ìëù íééåëéñä úà ïéè÷î êà ,øôñä-úéáì íéáùçîä úñðëä êéìäú ìò äø÷áå æåëéø øùôàî
.íéáùçîá äèéìùìå úåéçîåîì òéâé íéøåîä úååö

áöåò äæ äðáî .øôñä-úéá ìùå êåðéçä úëøòî ìù éëøøéää äðáîá áìúùî éæåëéøä äðáîä
íéçîåî :éðåîää øåöééä úåðåø÷ò ìò úúùåî àåä äåîëå ,úéúééùòúä äëôäîä úôå÷úá
.äîåùéé íùì øôñä-éúáì úøáòåîä ,íéãåîéìä úéðëú úà íéòáå÷ äéëøøéää äìòîá íéèòî
.íééòåö÷î íéæëøì ìéöàî àåä ï÷ìç úàù ,úåéåëîñä áåø úåæëåøî øôñä-úéá ìäðî ìù åéãéá
òåá÷ì úåëîñä íãéá ïéà êà ,úéðëúä úà íùééì íãé÷ôúù íéøåîä íéàöîð äéëøøéää äö÷á
àìå äëàìî éìòá ìù ñçé íéøåîä éôìë áéúëî äæ äðáî .íúåà åãîìé éúîå åãîìé íéðëú åìéà
.(1997 ,ïøù) òåö÷î éìòá ìù

øñåçä ìáà ,äîéàúî äðéà úîéé÷ä êøãäù øåøá äéä éðùãçä øôñä-úéá ìù éåâéää úãòååì
íéîøåâ äòáøà ìù íñåðéëìå úåãçà úåéåøùôà ú÷éãáì ìéáåä íéøçà íéìòåô íéîâãáå ïåéñéðá
úèéñøáéðåàî äãéîì úåúùøì äãáòîä éçðî ,éæåçîä æëøîä úåëéøãî :øôñä-úéá êåúá
úà ïçåá úååöä øùàë ,úåðåù íéëøãá åìòô äìà íéôåâ .òãé úñãðäîå íéáùçî úæëø ,áéáà-ìú
äãéîì úåúùøì äãáòîä éçðî íä ìòåôá åøçáðù íéîøåâä .íåéì íåéî íúîàúä
íéîøåâ ìù íðåøúé .íéáùçîä úæëø úîöîåöî ãåàî äãéîáå ,òãéä úñãðäî ,äèéñøáéðåàäî
íéðîæá úåùéîâ ,úåéâåâãôî ãøôðá úåéðëè úåáåùú :úåéòáì ÷éåãî äðòî íéòéöî íäù êëá äìà
ïéáì ìáå÷îä ìãåîä ïéá äàååùä âéöî àáä íéùøúä .äøåî ìë ìù êøåöì íàúäá éùéà äðòîå
.äàøåäá íéáùçî áåìéùì éëåðéç úååö úøùëäì ùãçä ìãåîä




úåáùçåîî äãéîì úåáéáñá äãåáòì åúøùëäå úååöä çåúéô êéìäú - íéè÷éìôðå÷ ïåøúô .ã
:åîë äøåàëì úåøúåñ úåøèî ïéá åøöåðù íéè÷éìôðå÷ íò úåããåîúä êåú äáø äãéîá äùòð
"íéúá"ä ìëá øùàë ,äðùä úìéçúá äúìò åæ äìàù .íéøåîä åà íéãéîìúä - áåùç øúåé éî
úà úåçãì äøåøá äèìçä äìáé÷ øôñä úéá úìäðä .íéøåâñ êà ,äãåáòì íéðëåî íéáùçî åãîò
.íéøåîä ìù íúøùëä íåéñì ãò íéãéîìúä éãéá íéáùçîä úìòôä
æëøîä éëéøãî úñéôú éô-ìò .úéâåâãô úéðëú çåúéô åà úéâåìåðëè äèéìù - øúåé áåùç äî
êà .íéãåîéì úéðëú ìù øúåé áçø çåúéôî ÷ìçë àåáì äëéøö áùçîá äãåáòì äøùëä ,éæåçîä
ïòîì áùçîä úà ìéòôäì íéøåîä ìò äéä åá ,øôñä úéá úøâñîá

.ïåùàøä áìùá øáë úéèéø÷ äëôä úéâåìåðëèä äèéìùä ,úåøéäîáå úåðååâî úåøèî

úà íéàúäì äúééä äøèîäù øçàî .úåðåùå øåæéá åà ,äèéìùå æåëéø - äôéãòä êøãä äî
,íéàìéâä ìëáå øôñä-úéá ìëá úåðåù äãéîì úåèéùìå úåáùçåîîä úåáéáñì íéãåîéìä úåéðëú
àöé äàøåäá íéáùçîä áåìéùá ìåôéèä .àùåðá ìåòôì íééòåö÷îä íéúååöì úåëîñä äðúéð
ìù ìòä úåðåø÷ò úøâñîá äùòð íåàéúä .íééòåö÷îä íéúååöì øáòå íéáùçîä úæëø ìù äéãéî
.úæëøä ãé÷ôú úåìáâî úøâñîá àìå ,øôñä-úéá

øãâåä äãé÷ôú .òãéä úñãðäî ìù äãé÷ôú äéä úååöä çåúéôá éñéñá áéëøî - òãé úñãðäî .ä
ìåäéð úøåù÷ú ,äãéîì éëøåöì äúìòôäìå ãñåîä ìù äôé÷îä úéâåìåðëèä úéúùúì úåéøçà"ë
,äî÷ä ,ïåðëú - úéúùú :úåîø ùåìùá òãéä úñãðäî äìòô äùòîì .(1998 ,ïç) "äø÷áå
ãåéö úà úå÷ôñîä úåøáç íò øù÷ä ìò úåéøçàå áåùçîä úëøòî ìëá ìåôéèå ïåëãò ,ä÷åæçú
,ïåâøà - òãé ìåäéð .êøåöìå äùéøãì íàúäá ,úéúöåá÷å úéùéà - äëøãä .äðëåúäå äøîåçä
éòöîàëå øå÷îë èðøèðéàä úùøá ùåîéù ììåë ,øôñä-úéáá øáöðä òãéä ìù äöôäå ïåñçà
.òãéì

úåöìîäå úåð÷ñî
"íéúá" .øôñ-úéá éáâì íéøéëî åðàù äî ìëî äðåù äúééä éðùãçä øôñä-úéáá äðåùàøä äðùä
äàøåä éúååö ,íéãéçà íéøôñå äãåáò úåøáåç àìì úåøå÷î éåáéøå ãåîéì éàùåð ,úåúéë íå÷îá
úåáëù íå÷îá úåéàìéâ-áø úåöåá÷ ,úåììåë úåøåî íå÷îá úåéòåö÷î úåøåî ,ãéçé äøåî íå÷îá
.íéáùçîä úãáòîá íå÷îá øôñä úéá ìëá áø áåùçî ,ìéâ

áåìéùì øçà ìãåî çîåö ïåæçäå úåùéçðä ,úåáäìúää ,õçìä ,úåàãååä-éà ,úåîéîòä êåúî
:íéðééôàî øôñî ììåëä ,äàøåäá íéáùçîä

íéñçéá ã÷îúîä ,øôñä-úéá úåøèîá ììåë éåðéùì éòöîà ÷ø àéä òãéä úééâåìåðëè ,úéùàø
.òãéäå ãéîìúä ïéáù

íéáùçî ïëå "íéúá"ä ìëá íéáùçîä øåæéô éãé-ìò äøèîá íéëîåúä äðáîå ãåéö ,úéðù
.ìâñä ìëì íééùéà úåñôãîå

äøåøá äùéøã íò ãçé äãåáò éãë êåú äøùëäå äéâåìåðëèá úã÷åîî äëøãä úéðëú ,úéùéìù
.úåàéâùì úåðìáåñå íéáùçîá ùîúùäì

úøæåáî äñéôúì "íéáùçîä æëø" ìù úéëøøéää äñéôúäî àåä äæ ìãåî âéöîù éæëøîä éåðéùä
áùçîá éøèðöåðëè ùåîéùî ;íéúåøéù ïúîìå äëéîúì äòéá÷å äèéìùî ;"òãéä ñãðäî" ìù
úà úîëñî äàáä äìáèä .(;Ellul, 1967 Scardamalia & ereiter, 1994) úéèñéðîåä äùéâì
.éðùãçä ìãåîä ïéáì íéé÷ä áöîä ïéá íéìãáää

íéé÷ä áöîäå éðùãçä ìãåîä ïéá äàååùä :1 äìáè


éðùãç ìãåî
íéé÷ä áöîä
ïåéøèéø÷ä
øæåáî
æëåøî
øôñä úéá áåùçî êøòî
øôñä úéá êåúá
øôñä úéáì õåçî 'ëèä úåëîñä íå÷î
äàìî úéðëè äèéìù
éâåâãô òãé + úé÷ìç úéðëè äèéìù
'ëèä úåëîñä øå÷î
íéãéîìú 8 ìëì áùçî òöåîî
íéãéîìú 10-20 ìëì áùçî
áåùçî ñçé
íééãåòééä íéæëøîáå íéúáá øæåáî
(áùçî úåãáòîå úúéë) æëåøî
íéáùçîä íå÷î
íìåëì ùé
ïéà ìâñì éùéà áùçî
òãé úñãðäî
ïéà ììë êøãá
úôèåù äëéîú
úéðòãéî ,éàðëè ,òãé úñãðäî
íéáùçî úæëø
íéãé÷ôú éìòá
êøåöì íàúäá äãåáò éãë êåú
ùàøî äòåá÷å úæëåøî
äøùëä
ììåëå éìàèåè

éîå÷îå é÷ìç
éåðéùä âåñ
ïîæä ìë íéàùåðä ìëá äðúùî
áùçîä íò äãåáò éáâì ÷ø äðúùî
äøåîä ãé÷ôú
íéîéé÷ä íéñåôãä éåðéùì óåðî
íéîéé÷ íéñåôãá áìúùî
áùçîä úòôùä

áåìéù ìù-ìòä úøèî .úåðåù úåøèîì éòöîà úååäì äìåëé øôñä-úéáì íéáùçî úñðëä
,ïåâøàì ììëåùî éòöîàë áùçîä íò úéîåùééå úéììë úåøëéä" àéä éãåñéä êåðéçá íéáùçîä
áùçîä úåáìúùä êåú âéùäì ïúéð åæ äøèî .(7 'îò ,ä"ðùú ì"ëðî øæåç) "òãéî âåöééìå ãåáéòì
.äãåáòä úåèéùáå ãñåîä úåøèîá éúåäî éåðéù àìì øôñä-úéáá íéé÷ä äðáîá

úø÷áî ç"åã íåëéñá .øúåé äáçø äøèî úøùì äøåîà øôñä úéáì íéáùçîä úñðëä äùòîì
äúôéàùá àéä úéðëúä ìù äúåáéùç"ù øîàð êåðéçä úëøòî áåùçî ìò (1997) 47 'ñî äðéãîä
äãéîìä éëéìä úà øôùì äðåéñéðáå íúåà ááåñä áùçåîîä íìåòì øôñä-éúá úà íéàúäì
äî ìëì âåàãì ùé íééåöøä úåøôä úà áéðú äìåãâä äò÷ùääù éãë.. .íéãéîìúä ìù äáéùçäå
"éîòô ãç è÷éåøôî ÷ìç àìå úåìéâøä êåðéçä úåîåùî ÷ìç äìà ìëá úåàøìå ..äòîèäì ùåøãù
.(76-78 íéôéòñ)

àåä êëá .äæ âåñî ììåë éåðéùì íéàúî äøáçìå äéâåìåðëèì éðùãçä øôñä úéá òéöîù ìãåîä
ìò íâå ,êåðéçä úëøòî ììëì éðùãç ìãåî òéöîå ,"10 - ä è÷éåøô" ìù åéúåøèî ìò íâ äðåò
.òãéä ïéáì ãéîìúä ïéáù íéñçéä éåðéùì - åìù åéúåøèî

éúåäî éåðéù âéùäì éãëù ,àéä éðùãçä øôñä-úéáá ìòôåîä ìãåîäî úéæëøîä äð÷ñîä
:íééæëøî íéèáéä äùåìù ìò ãéô÷äì ùé øôñä-úéáá úéëåðéçä äãåáòá
.øôñä-úéá úåøèîì øåøáå äðáåî ìðåéöø çåúéô
.íéùåøãä íéàðúä ïúîå ãåéöä úùéëø
êåú äøùëäå äàìî úéðëè äëéîú :ääåáâ äùéøãå ääåáâ äëéîú úåòöîàá úååö çåúéô
äàøåää úåìåëé úà áéçøäìå íéáùçîá èåìùì ìâñä ìë úà úììåëä äùéøã íò ,äãåáò éãë
.òãéä úééâåìåðëè úåòöîàá

êéìäúì òãéä úééâåìåðëèá íåìâä ìàéöðèåôä ùåîéî úà øùôàî äìà íéáéëøî ìù áåìéùä
.äãéîìä - êåðéçä ÷ñåò åáù éæëøîä


äéôøâåéìáéá
úåëøòî çåúéôì ìäðîä ,êåðéçä ãøùî :íéìùåøé .øôñ-éúá ïåðëúá úåéðùãç úåùéâ .(1994) .â ,øåøã-ïá
.êåðéç
.øúë :íéìùåøé .úåéåáøú ìù úåðùøô .(1990) .÷ ,õøéâ
.äðéãîä úø÷áî ãøùî :íéìùåøé .äàøåäá íéáùçî éàùåðá ,1997 éàî ,47 'ñî äðéãîä úø÷áî ç"åã
76-78 íéôéòñ
:íéìùåøé .ä"ðùú íéãåîéìä úðùì äãåáòä úéðëú - êåðéçá íéáùçî ,(1994) ä"ðùú 'â ãçåéî ì"ëðî øæåç
.èøåôñäå úåáøúä ,êåðéçä ãøùî
ïç .ã êåúá .êåðéçá éðùãç ìãåî ìù ïåðëúå úåðåø÷ò - ïåéöì ïåùàøá "íéîøë" øôñ úéá .(a1995) .ã ,ïç
.úåîø :áéáà-ìú .(87-118 'îò) -21 ä äàîä úàø÷ì êåðéçä .(êøåò)
:áéáà-ìú úèéñøáéðåà .êåðéçä áåù÷ú ìò íéøåäøä - äéâåìåðëèì äéâåâãô ïéá .(ìéøôà ,b1995) .ã ,ïç
.ç"åî ñðëá äàöøä
.äãîò øééð .íéãåîéìä úåéðëú ìò åéúåëìùäå êåðéçä úëøòî áåù÷ú .(1996) .ã ,ïç
.ç"èî ,êåðéçì øôñ úéá :áéáà-ìú úèéñøáéðåà
.(ñåôãá) úåîø :à"ú ."íéîøë" øôñ úéá ìù åøåôéñ - éãéúòä øôñä úéá .(1998) .ã ,ïç
:áéáà-ìú .øôñä úéáá áùçîä .ð ,äáéèçå .æ ,êøáî êåúî .áùçîäå åðçðà ,äúà ,éðà .(1996) .æ ,êøáî
.78-95 'îò .ï÷åù
.æ ,êøáî êåúá .úéâùåî úøâñî úòöä :äéâåìåðëè úøéúò úéãåîéì äáéáñ .(1996) â ,ïåîåìñ
.17-38 'îò .ï÷åù :áéáà-ìú .øôñä úéáá áùçîä .ð ,äáéèçå
- äøåîä ìù åãé÷ôúå äéãîéèìåî ,úéàîöò äãéîì .(1997) .ò ,äæå÷øî-ñäå .ð ,õìåäîåø÷
.úåîø :áéáà-ìú .ïîæä ïçáîá êåðéçä .à ,éãìô êåúî ."+äéãî" úáéáñ
êåðéçä ãøùî :íéìùåøé .äãéîìáå äàøåäá íéáùçî áåìéù úåéðéãîì äòöä .(1992) .à ,ãìô
.úåáøúäå
(êøåò) éãìô .à êåúá .äøåîä ãé÷ôú úøãâäá äéòá :éãåñé ìòä øôñä úéáá úåòùä úëøòî .(1997) .ù ,ïøù
.126-131 'îò .úåîø :áéáà-ìú .ïîæä ïçáîá êåðéçä

Argyris, C. & Schon, D. A. (1978). Organizational learning: A theory of action perspective. Reading,
MA: Addison - Wesley.
De Acosta, M. (1993) The impact of school wide and classroom elements on instructional Computing
a Case Study (Research report #4). Cleveland HO: Cleveland State University, Urban Child researches
Center. (ERIC Document Reproduction Service No. ED361-451).
Glaser b.G. & Strauss A. L.(1967). The Discovery of Grounded Theory. Chicago: Alsine.
Ellul, J. (1967). The technological society. New York: Vintage books.
Merriam, S. b. (1990). Case study research In education. San Francisco: Jossey - bass.
Newman, D. (1992). Technology as support for school structure and school restructuring. Phi Delta
Kappan, 74, 308-315.
Papert, S. (1993). The children machine. New York: basic books.
Postman, N. (1996). The end of education. New York: Vintage books.
Scardamalia, M. & bereiter, C. (1994). Computer support for knowledge building communities. The
Journal of the Learning Sciences, 3 (3), 265-282.
Strauss A. & Corbin J. (1990). basics of qualitative research. beverly Hills, CA: Sage.
Wilem J.P. & Plomp T. (1993). The IEA study of computers in education. Implementation of an
innovation in 21 education systems. Oxford: Pergamon Press.
Wilson, b.G., Roger, H., James L.T., & Thomas, C. (1993). Evaluating the impact of technology at
Peakview elementary school. University of Colorado at Denver. (ERIC Document Reproduction
Service No. ED362-214)
Yin, R.K. (1984). Case study research: design and methods. Newbury Park, CA.: Sage


êåðéçá íéáùçî ïëåú